اعتبار و روایی و ساختار عاملی پرسشنامه خودپنداره- خدا پنداره برای مداخله‌های معنوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روانشناسی بالینی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 کارشناس ارشد روان شناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

چکیده

فعالیت حوزه ادراکی مربوط به مبدأ هستی و خداوند از یکسو و خود در رابطه با او از سوی دیگر از چالشهای اساسی روانشناختی برای انسان معنویت­خواه است. شکل­گیری پنداره­ها یا تصورات ساختگی در این دو حوزه موجبات پردازش غلط و آشفته­ساز روانشناختی را برای فرد فراهم می­کند. سنجش روانشناختی باورهای این حوزه­های ادراکی در زمینه کمک­های بالینی-معنوی به مراجعان از اهمیت خاصی برخوردار است. تهیه و سنجش شاخص­های اعتبار و روایی و ساختار عاملی پرسشنامه خودپنداره- خداپنداره برای مداخله‌ها و مطالعه‌های معنوی هدف اصلی این پژوهش بوده است. برای این منظور، معیارهای مربوط به "خودپنداره – خداپنداره" بر اساس متون دینی و سپس مشاهدات بالینی تنظیم و برای سنجش آن، ابزار عینی تدارک دیده شد. پس از مطالعات اولیه و تهیه روایی لازم از نظر متخصصان بالینی با روش کیفی گروه متمرکز و حذف گزاره­های تأیید نشده، پرسشنامه­ای با 6 سؤال برای مؤلفه­های جمعیت شناختی، و 40 سؤال برای سنجش خودپنداره- خداپنداره طراحی شد و برای مطالعه اعتبار با یک گروه کوچک 30 نفره با روش آزمون-آزمون مجدد و جامعه آماری برای تحلیل عاملی دانشجویان مقطع لیسانس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب بود و نمونه بر روی تعداد 628 دانشجو اجرا گردید. نمونه ها با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. یافته­ها در روشهای کیفی و تهیه روایی محتوی روایی مطلوبی در CVI > 0/79  و CVR > 0/62 نشان داد، داده های آزمون آزمون مجدد اعتبار زیر مقیاس خداپنداره را 0/806 و خودپنداره را 0/582 نشان داد. آلفای کرونباخ یا همسانی درونی آزمون 0/815 به دست آمد که بیانگر اعتبار مطلوبی است. تحلیل عاملی با روش مولفه­های اصلی 4 عامل در پاسخ شرکت کنندگان شناسایی نمود. که شامل 7 سوال خودپنداره، 8 سوال خودپنداشت(خوداقعی)، 14 سوال خداپنداره و 11 سوال خداپنداشت(مفهوم واقعی خدا) بود. بنابراین یافته­های نهایی چهار زیر مقیاس اصلی به دست آمد که هم تصورات کاذب از خداوند و خود و همچنین مفاهیم واقعی خداوند و خود را مورد سنجش قرار می­دهد. در نتیجه از این آزمون می­توان برای سنجش مؤلفه­های معنوی و مذهبی فرد در حوزه مبدأ ادراک شده و خود ادارک شده و نیز نظارت بر تغییرات فرد از تصورات ساختگی از خود و خدا به مفاهیم واقعی­تر به ویژه در درمانهای معنوی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

a

نویسندگان [English]

  • q q 1
  • q q 2
1 q
2 q
چکیده [English]

a

کلیدواژه‌ها [English]

  • a